SGP Goedereede

De overheid is van God geroepen het kwaad te straffen opdat het geschonden recht wordt hersteld. Dit geschonden recht vereist rechtvaardige, maar ook rechtmatige straffen; daartoe behoort de doodstraf. Slachtoffers van misdrijven vereisen speciale zorg van de overheid.

In dit artikel gaat het in het bijzonder om de roeping van de overheid om misdrijven te bestraffen. Dit artikel dan ook rechtstreeks gebaseerd op de Bijbel: Romeinen 13:4 en artikel 36 van de Nederlandse Geloofs Belijdenis, dat stelt dat God de overheid het zwaard in handen heeft gegeven tot straf der bozen en bescherming der vromen.

Eeuwenlang is het een vanzelfsprekende zaak dat het opleggen van straf dient als vergelding voor het geschonden recht. Wie een misdaad had begaan werd schuldig geacht en die schuld moest door straf worden vergolden. De straf dient rechtvaardig te zijn. De straf moet dus in verhouding staan met het gepleegde misdrijf. Ook kan een rechter niet naar eigen inzicht een straf opleggen maar de strafoplegging dient in overeenkomst met de wettelijke regels te zijn. Vandaar dat in het artikel verwezen wordt naar ‘rechtmatige straffen'.

Met name in de laatste twee eeuwen is er steeds verzet geweest tegen het beschouwen van de straf als vergelding. Onderzoek naar de persoonlijk omstandigheden waaronder de betrokkenen de misdaad pleegde gingen dan ook centraler staan. Veelal kwam en komt men tot de conclusie dat betrokkene slechts ten dele of zelfs geheel niet toerekenbaar was. Van persoonlijke schuld en het vergelden daarvan wil men dan niet meer weten. Uiteraard mag een rechter rekening houden met bepaalde situaties, maar de straffen die heden ten dage worden opgelegd aan misdadigers zijn voor de ‘gewone' burger niet te begrijpen. God blijft de mens echter ondanks alles aanspreken op zijn verantwoordelijkheid en zal de schuldige geenszins onschuldig houden.

Doodstraf

De SGP is de enige partij die nog aangeeft dat de doodstraf een rechtvaardige en rechtmatige straf is. Dat is voluit in overeenstemming met Gods Woord. We lezen dit onder meer in Genesis 9:6 ‘Wie des mensen bloed vergiet, zijn bloed zal door den mens vergoten worden'. Ook Luther en Calvijn zagen het als een verplichting van de overheid om als uiterste straf de doodstraf toe te passen. Deze visie staat echter haaks op de huidige maatschappelijke opinie. Onder invloed van humaniserende tendenzen in het strafrecht is de doodstraf sinds meer dan een eeuw niet meer toegepast. In de grondwetsherziening van 1983 is zelfs de uitdrukkelijke bepaling opgenomen dat de doodstraf niet kan worden opgelegd. De SGP denkt niet lichtvaardig voer de doodstraf. Deze straf zal altijd moet de grootst mogelijke zorgvuldigheid moeten worden gehanteerd, met in achtneming van passende beroepsmogelijkheden, alleen al met het oog op het zoveel mogelijk uitsluiten van de kans op gerechtelijke dwaling. De SGP vindt dat verdergaande verzwakking en uitholling van het strafrechtelijk instrumentarium moet worden tegengegaan. Te denken valt aan de vervroegde invrijheidsstelling van veroordeelden na het uitzitten van tweederde van hun straftijd. Alternatieve straffen, zoals gedwongen verrichten van bepaalde werkzaamheden gedurende een bepaalde tijd kan uit pedagogisch oogpunt in het algemeen positief worden beoordeeld. Zij mogen echter nooit de plaats van de hoofdstraffen innemen, want daarmee zet men ook de vergeldingsgedachte op de achtergrond. In dit kader moet er ook gewezen worden op voldoende, goed beveiligde gevangenissen waarin het regiem menswaardig moet zijn. Door de nadruk te leggen op de dader van het misdrijf komt het slachtoffer veelal buiten het gezichtveld te staan daarom vraagt het artikel de aandacht voor de slachtoffers van misdrijven. De overheid heeft immers ook een bijzondere verantwoordelijkheid voor de zwakkeren in de samenleving.

P.C. Grinwis